Spreekbeurt

 Spreekbeurtinformatie

Hieronder vind je een beknopt verhaal over het ontstaan
en de werking van de (hete)luchtballon. Klik op : De Ballonvaart / veel gestelde vragen  voor nog meer informatie die je voor je spreekbeurt kunt gebruiken.

Het ontstaan van de heteluchtballon

Tweehonderd jaar geleden deden de Franse broers Jacques en Joseph Montgolfier een ontdekking. Op een keer zaten ze bij de open haard en gooiden er kleine snippertjes papier in. Wat gebeurde er ??? De papiertjes dwarrelden boven het vuur omhoog. Zo kwamen ze erachter dat warme lucht stijgt. De oorzaak hiervan is dat warme lucht lichter is dan koude. De warme lucht nam de papiertjes dus mee omhoog.

Vervolgens werd een hele grote ballon gebouwd van stevig papie, met een gat onderin. Door een vuurtje te stoken onder de ballon werd de lucht hierin verwarmd en steeg de ballon op.

Daarna probeerden ze een ballon te maken die echt kon vliegen (varen).
Onder de ballon werd een mand van ijzerdraad gehangen, gevuld met stro en wol. Men stak de vulling in brand om de lucht in de ballon te verwarmen. Deze steeg daardoor tot wel 2000 meter hoogte. 

Drie maanden later ging de eerste “ bemande” ballon de lucht in. Alleen zaten er geen mensen in, maar een haan, een eend en een schaap. Omdat het de eerste luchtballon was durfden er niemand mee te gaan. De ballon bleef 8 minuten in de lucht.
Het duurde nog  twee maanden. Toen was het zover, er zouden mensen meegaan!

De Franse koning Lodewijk de 16e vond dit zo gevaarlijk, dat hij wilde dat er misdadigers mee zouden gaan zodat het dan niet zo erg zou zijn als ze neer zouden storten. Dit plannetje ging niet door. Twee mannen durfden het wel aan. Op 21 november 1783 ging de eerste luchtballon de lucht in met mensen aan boord. Ze bleven 25 minuten in de lucht.

Twee soorten luchtballonnen.
Er zijn twee soorten luchtballonnen: gas- en heteluchtballonnen.
Omdat de heteluchtballon in ons land het meeste voorkomt,  zullen we deze hier als eerste bespreken.

 

De heteluchtballon

Luchtballonnen worden gebruikt voor passagiersvaarten, maar zijn ook inzetbaar om reclame te maken voor een bepaald bedrijf. Dit kan door een tekst aan te brengen op de buitenkant van een ballon.

Een ballon zoals je die in ons land regelmatig ziet varen, weegt zo’n 3000 kg, dat wil zeggen de mand, de gasflessen, de stof en de passagiers bij elkaar.

De ballon is 30 meter hoog en er kunnen 4 à 5 passagiers meevaren. Er zijn er ook grotere ballonnen waar 8 tot 12 passagiers in kunnen. De ballon zelf is van nylonstof met een beschermlaag er over heen (coating). Deze laag zorgt ervoor dat de ballon minder poreus is, waardoor de warmte in de ballon blijft. De onderste rand van de ballon is gemaakt van onbrandbare stof (nomex genoemd).

 

Het vullen van de ballon
Voor de opstijging kiest  men meestal  een weiland uit of een braakliggend terrein zonder obstakels. De meeste ballonnen worden achter een auto in een aanhanger vervoerd.
Het ballonbedrijf dient een vergunning te hebben om ergens op te stijgen. Dit wordt vooraf bij de gemeente aangevraagd. Voor het opbouwen van de ballon heb je helpers nodig (de crew). Meestal zijn dit 2 a 3 personen en natuurlijk de ballonpiloot. Vaak helpen de passagiers ook een handje mee.

Op het veld aangekomen wordt de ballon uit de zak gehaald en op de grond uitgespreid. Vervolgens maakt men de mand klaar: de brander wordt er bovenop vastgezet, 4 gasflessen gaan mee aan boord, samen met o.a. instrumenten en  kaarten. Als dat gebeurd is, gaat de mand plat op zijn kant en wordt de ballon hieraan gekoppeld. Met een grote ventilator wordt de ballon gevuld met koude lucht.

Aan de onderkant van de ballon zit hiervoor een groot gat, 2 mensen houden deze opening open. Als de ballon half bol staat, doet de piloot de gaskraan van de brander open. Hieruit  komt een enorme vlam. De lucht in de ballon wordt daardoor verwarmd en deze komt dan langzaam rechtovereind. In het begin wordt dit zo lang mogelijk tegengehouden door enkele mensen die aan het eind van de ballon aan een touw trekken. Dit touw is aan de ballon vastgekoppeld. Hoe langer men kan tegenhouden dat de ballon overeind komt, hoe makkelijker het is voor de piloot om hem te vullen met warme lucht.

Zodra de ballon rechtop staat, moet de mand stevig vastgehouden worden, anders gaat hij te vroeg de lucht in. Na enkele checks om te kijken of alles goed werkt, klimmen de  passagiers  in de mand (via een opstapje).
Voordat de ballon  opstijgt krijgt men instructies over de beste manier om je vast te houden bij de landing. 

 

De opstijging
De piloot blijft  ondertussen de ballon zo goed mogelijk verwarmen. Als alles in orde is roept hij  “LOS”!!!!!!
De helpers op de grond ontkoppelen vervolgens het touw, laten de ballon los zoadat deze zo rustig mogelijk op kan stijgen. De piloot steekt onderweg voortdurend de brander even aan om de ballon in de lucht te houden. Na enige tijd koelt de lucht in de ballon namelijk af, waardoor hij weer zou dalen.

 

In de lucht

Je kunt een ballon wel hoger of lager laten varen, maar je kunt hem niet een bepaalde richting opsturen, omdat hij met de wind meegaat.

Een ballonvaarder kan wel een beetje zijn eigen richting kiezen, omdat de wind hoger in de lucht vaak een andere kant opwaait dan lager in de lucht. Je denkt misschien dat het erg koud is als je zo hoog in de lucht bent, maar omdat je geen wind voelt en je warmte krijgt van de branders, valt dat erg mee. Tijdens de vaart kun je genieten van het uitzicht en de omgeving.

Iedere ballonvaart is weer anders. De ene keer zie je mooie wolken, bij de volgende vaart is het helder weer. Soms ga je over een dorp of stad, dan weer eens over de bossen of de weilanden. Er is geen vaste route omdat de wind je stuurt, ook de hoogtes zijn wisselend.

Een vaart met een heteluchtballon duurt nooit langer dan een tot twee uur vanwege de beperkte hoeveelheid propaangas die kan worden meegenomen.

De landing
Omdat een ballon niet bestuurbaar is, kun je ook niet naar een vast landingsplaats toe varen. Een luchtballon kan natuurlijk niet overal landen, bijvoorbeeld niet op een drukke weg. Meestal kiest de ballonvaarder een weiland uit, of een gemaaid veld  omdat je daar goed de ruimte hebt om neer te komen. Via de luchtvaartradio houdt de piloot contact met de crew, die de ballon over de weg volgt in de ballonwagen. Zij geven de richting door en het gebied waar zij denken te gaan landen. De crew heeft ook kaarten van de omgeving in de wagen.

De ballon kan heel rustig dalen, aangezien de warme lucht in de ballon ook langzaam afkoelt. Als er snel gedaald moet worden, trekt de piloot aan een touw (dit heet de riplijn).
Een lap stof (de parachute) bevestigd aan korte lijnen (de parachute genoemd) komt dan een stukje naar beneden.

Dan ontstaat er boven in de ballon een tijdelijke opening
(dit is de parachute), waardoor de warme lucht ineens ontsnapt. Van te voren krijgen de passagiers instructies over hoe ze zich vast moeten houden tijdens de landing. Meestal landt de ballon rechtop, maar soms komt hij op zijn kant terecht. Dat is echter geen probleem voor de ballon en de passagiers.

Als de ballon geland is zoekt de crew de boer op, indien mogelijk, om toestemming te vragen om met de ballonwagen het veld op te rijden. De ballon wordt in ongeveer 20 minuten weer ingepakt. Na de vaart ontvangen de passagiers een certificaat (een soort diploma) van hun vaart en wordt er gezamenlijk nog wat gedronken.  Vaak is dit champagne om te toasten op de luchtdoop.

De gasballon

De voorbereiding van de start van een heteluchtballon is eenvoudiger en sneller dan bij een gasballon. Bij een gasballon komt er een tankwagen aan te pas om deze te vullen met helium. Daarnaast moeten alle zandzakken gevuld worden en aan de ballon worden vastgemaakt. Een vaart met een gasballon is daardoor veel duurder. Een voordeel is dat de ballon langer in de lucht kan blijven en dat het veel stiller is (de brander hoeft niet voortdurend aan zoals bij een heteluchtballon) .

Een gasballon kun je, net als een heteluchtballon, niet besturen, maar je kan wel zelf bepalen of je hoog of laag vaart. Door het uitgooien van ballast (zand) gaat de gasballon omhoog en door ventieltrekken (gas laten ontsnappen) gaat hij omlaag. Door op verschillende hoogten luchtstromingen op te zoeken kan ook de vaarrichting enigszins worden beïnvloed. Na de landing, waarbij de grondwerkers assistentie verlenen door een sleepkabel te grijpen, raakt men het resterende gas kwijt door de ventielkleppen continu open te houden.

Als de ballon door harde wind of storm bij de landing niet snel tot stilstand kan worden gebracht, trekt men aan een zogenaamde scheurbaanlijn, waardoor een deel van het omhulsel (de scheurbaan) opengaat, zodat het gas er snel uit kan vloeien. De scheurbaan werd in 1863  uitgevonden door Nadar.

Op deze vernieuwing na hebben zich tot op heden geen andere veranderingen in de bouw van de gasballon voorgedaan. Al het materiaal waarvan tegenwoordig gebruik wordt gemaakt, is identiek aan dat van het begin van de ballonsport in 1783. Ook het principe is hetzelfde gebleven: gedurende de hele vaart blijft de vulslurf van de ballon geopend, zodat het omhulsel niet onder al te hoge spanning komt te staan als gevolg van verwarming door de zon en de op grotere hoogte als gevolg van afnemende luchtdruk uitzettende gasinhoud.  

 

Brevet
Voor beide manieren van ballonvaren geldt dat men bij de Divisie Luchtvaart examen moet doen voor het halen van een officieel brevet, het Bewijs van Bevoegdheid Ballonvoerder. Aan dit brevet gaat een intensieve praktijkopleiding vooraf. Men moet tevens een theorie-examen doen op het gebied van onder andere meteorologie, navigatie, ballontechniek en luchtvaartwetten.

 

Zelf meevaren
Om zelf  een keertje voor je plezier mee te varen. Bel je voor tickets en een afspraak naar een ballonvaartbedrijf.
Je moet echter wel mimaal12 jaar zijn.

De ballonvaart duurt ongeveer een uur. Je legt dan tussen de 10 en 25 km. af. Dit hangt af van de wind en de landingsmogelijkheden. Een ballonticket is niet goedkoop, maar het is natuurlijk wel een geweldige belevenis.
Alles lijkt natuurlijk heel erg klein en omdat je zo hoog in de lucht bent, kun je heel ver kijken.

 

Mocht je nog bepaalde vragen hebben dan kun je ons een mailtje sturen : info@adballon.nl.
Een kaartje met b.v. of het goed gegaan is met je spreekbeurt is ook altijd welkom.

 

                   We wensen je veel succes  !!!